6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ISKAT
Giriş
Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) anonim şirketlerde tek borç ilkesini öngörür. Buna göre anonim şirketlerde pay sahiplerinin asli borcu esas sözleşmede taahhüt ettiği sermaye borcunu ifa etmektir (TTK 480). Bu borç şirkete karşı bir borçtur (TTK 329).
Esas sözleşmede gösterilen vadede sermaye taahhüdünü yerine getirmeyen pay sahibi bir ihtara gerek kalmaksızın temerrüde düşer (TTK 482).
Sermaye borcunun yerine getirilmemesi halinde şirket TTK hükümleri uyarınca mütemerrit pay sahibine karşı (i) icra takibinde bulunabilir, veya (ii) ıskat yoluna başvurabilir.
Bu çalışma genel hatları ile sadece ıskat müessesini inceleyecektir.
Ödenmemiş Sermayenin Talep Edilmesi
Ödemeyi kim talep eder?
Pay sahibinin belirlenen vadede sermaye borcunu ifa etmeyip temerrüde düşmesi halinde Şirket yönetim kurulu mütemerrit pay sahibini, kısmi ödemelerden doğan haklardan mahrum etmeye ve şirketten çıkarmaya yetkilidir (TTK 482). Yönetim kurulunun bu yönde kararları TTK 390’da yer alan hükümlere uygun olarak alınmalıdır.
Ödeme nasıl talep edilir?
Yönetim kurulu mütemerrit ortağa sermaye borcunu ödemesi için çağrıda bulunmalıdır. Bu çağrı TTK 35 hükümlerine göre Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilmelidir. İlgili çağrıda pay sahibine taahhüt ettiği pay bedelini bir ay içinde ödemesi gerektiği, aksi takdirde ilgili paylara ilişkin haklardan yoksun kalacağı belirtilmelidir.
Çağrıya rağmen ödememenin sonuçları nelerdir?
Pay sahibinin belirtilen süre içinde taahhüdünü yerine getirmemesi halinde, pay sahibi bu zamana kadar yaptığı ödemelerden mahrum edilerek yönetim kurulunun bu yönde alacağı bir kararla şirketten çıkarılır (TTK 390).
Yönetim kurulu şirketten çıkarılacak pay sahibi yerine başka bir pay sahibi bulmalı ve payları bu kişiye satıp devretmelidir. Yoksa bu paylar diğer pay sahibine veya şirkete otomatik olarak geçmez.
Iskatın Hukuki Sonuçları
Iskat ile mütemerrit pay sahibi pay sahipliği sıfatını temerrüde düştüğü paylar için yitirecektir. Bu nedenle yönetim kurulu pay sahibinin ifa ettiği eski sermayeye ilişkin paylarına dokunamaz ve pay sahibinin bu paylarla ilgili pay sahipliği sıfatı devam eder. Iskat ile pay sahibi ayrıca pay için yaptığı kısmi ödemelerden mahrum edilecektir.
Zamanaşımı
Yargıtay’ın sermaye borcunun zamanaşımına uğraması ile ilgili değişik kararları mevcuttur. Ancak Yargıtay güncel kararlarında ortaklık devam ettikçe ortakların sermaye koyma borcunun zamanaşımına uğramayacağını fakat faiz ve diğer feri alacaklar için zamanaşımı süresinin söz konusu olacağına hükmetmiştir.
Ayrıntılı bilgi için: ozlem.ege@ege.av.tr veya bilgi@ege.av.tr
